Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp chỉ đạo giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên thông qua các hoạt động Đội

Nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp chỉ đạo giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên thông qua các hoạt động Đội

1. PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO NGHĨA HƯNG TRƯỜNG TIỂU HỌC NGHĨA LỢI BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO GIÁO DỤC Ý THỨC GIỮ GÌN VỆ SINH MÔI TRƯỜNG CHO ĐỘI VIÊN THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG ĐỘI Tác giả: HOÀNG THỊ LAN Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm Tiểu học Chức vụ: Phó hiệu trưởng Nơi công tác: Trường Tiểu học Nghĩa Lợi Nghĩa Hưng, tháng 5 năm 2019
2. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1. Tên sáng kiến kinh nghiệm: “Biện pháp chỉ đạo giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên thông qua các hoạt động Đội” . 2. Lĩnh vực áp dụng: Các hoạt động giáo dục 3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ tháng 09 năm 2018 đến tháng 05 năm 2019 4. Tác giả: Họ và tên: Hoàng Thị Lan Năm sinh: 1977 Nơi thường trú: Nghĩa Lợi - Nghĩa Hưng - Nam Định Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm Tiểu học Chức vụ công tác: Phó hiệu trưởng Nơi làm việc: Trường Tiểu học Nghĩa Lợi Địa chỉ liên hệ: Trường Tiểu học Nghĩa Lợi Điện thoại: 0987436905 Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100% 5. Đồng tác giả (Không) 6. Đơn vị áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: Tên đơn vị: Trường Tiểu học Nghĩa Lợi Địa chỉ: Xã Nghĩa Lợi - Huyện Nghĩa Hưng - Tỉnh Nam Định Trang 1 / 23
3. I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN Hiểm họa suy thoái môi trường đang ngày càng đe dọa cuộc sống của loài người. Chính vì vậy, bảo vệ môi trường cũng như giữ gìn vệ sinh môi trường là một yêu cầu cấp thiết hiện nay của hành tinh chúng ta. Tầm quan trọng của nó đã vươn ra ngoài một quốc gia, một khu vực, trở thành mối quan tâm quốc tế. Các nhà khoa học, quản lí đã xác định một trong những nguyên nhân cơ bản gây suy thoái môi trường là do sự thiếu hiểu biết, thiếu ý thức của con người. “ Môi trường đang kêu cứu!” Đó là thông điệp của Trái Đất gửi tới tất cả mọi người trên hành tinh chúng ta. Loài người đang đứng trước những thách thức to lớn của môi trường do chính các hoạt động của con người gây ra. Vậy, chúng ta phải chủ động làm gì hay chờ đợi một sự thay đổi may mắn nào đó? Câu trả lời chắc chắn không phải là chờ đợi mà phải là “Hành động và hành động ngay từ bây giờ”. Nhiều giải pháp khắc phục và giải quyết các vấn đề môi trường đã được triển khai như: Giải pháp công nghệ, giải pháp quản lý, giải pháp kinh tế và giáo dục môi trường, nhưng giáo dục môi trường vẫn được xem là giải pháp có tính lâu dài, bền vững và phù hợp với điều kiện của Việt Nam. Giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường là một trong những biện pháp giáo dục hữu hiệu nhất trong những biện pháp để thực hiện mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững đất nước. Xuất phát từ sự quan tâm sâu sắc đến môi trường và chất lượng cuộc sống, Bộ Giáo Dục và Đào tạo đã phát động trong toàn ngành phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Một trong những mục tiêu quan trọng mà Bộ quan tâm đối với cuộc vận động lớn này là ngay từ nhỏ phải giáo dục, tổ chức bồi dưỡng để mỗi học sinh gắn bó trách nhiệm với việc xây dựng trường, lớp “Xanh - sạch - đẹp”. Từ đó, sẽ dần nâng cao nhận thức, điều chỉnh hành vi về bảo vệ môi trường sống xung quanh của các em học sinh. Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh là tổ chức của thiếu nhi Việt Nam. Đội hoạt động trong nhà trường và ở địa bàn dân cư với nguyên tắc và phương pháp hoạt động là giáo dục thông qua việc tổ chức ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên trong Liên đội là rất cần thiết. Nước ta có khoảng 24 triệu học sinh, sinh viên các cấp và gần 1 triệu giáo viên, cán bộ quản lí và cán bộ giảng dạy. Đây là lực lượng khá hùng hậu. Việc trang bị kiến thức cũng như kĩ năng giữ gìn vệ sinh môi trường cho đối tượng này cũng có nghĩa là cách nhanh nhất làm cho một phần ba dân số hiểu biết và có ý thức giữ gìn môi trường. Trang 2 / 23
4. Học sinh Tiểu học giống như một tờ giấy trắng, các em bắt đầu được tiếp xúc với môi trường mới, bước đầu quan tâm, quan sát đến các hoạt động trong nhà trường. Hàng ngày, hàng giờ các em phải tiếp xúc với khói bụi từ các khu công nghiệp, dùng nguồn nước chưa qua xử lí hay sống chung với rác thải làm ảnh hưởng lớn đến tương lai của các em. Trong những năm gần đây, mặc dù đã có rất nhiều cố gắng trong giáo dục ý thức vệ sinh môi trường cho đội viên nhưng vẫn còn một số hạn chế nhất định. Các hoạt động của giáo viên và Tổng phụ trách Đội còn chưa thường xuyên, tổ chức Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh chưa phát huy hết vai trò của mình trong việc giáo dục bảo vệ môi trường cho đội viên. Một bộ phận đội viên chưa có ý thức giữ gìn vệ sinh nơi công cộng nói chung và chưa có ý thức cao trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường ở trường học nói riêng. Vẫn còn hiện tượng vứt rác, đổ rác chưa đúng nơi quy định, còn hiện tượng viết, vẽ lên tường, trèo cây, bẻ cành Đứng trước thực trạng trên, thì việc giáo dục bảo vệ môi trường cho Đội viên là một nhiệm vụ cấp thiết hiện nay. Xuất phát từ lí luận và thực tiễn trên tôi mạnh dạn chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “Biện pháp chỉ đạo giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên thông qua các hoạt động Đội” để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh là tổ chức của Thiếu nhi Việt Nam do Đảng cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phụ trách. Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh là trường học giáo dục Thiếu nhi Việt Nam trong và ngoài nhà trường. Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh là lực lượng nòng cốt trong các phong trào Thiếu nhi có vai trò chủ động tập hợp Thiếu nhi được tổ chức và hoạt động trong nhà trường, ở địa bàn dân cư, là một tổ chức hỗ trợ tích cực cho nhà trường cùng nhà trường thực hiện nội dung, mục tiêu giáo dục trong đó có vấn đề giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường. Hàng năm, các ngành, các cấp luôn phát động phong trào hưởng ứng “Ngày môi trường thế giới”, “Tuần lễ nước sạch và vệ sinh môi trường” hay “Tết trồng cây” như Bác Hồ đã kêu gọi. Giáo dục bảo vệ môi trường sống xanh, sạch, đẹp an toàn văn minh là vấn đề sống còn của đất nước nói chung, trong đó ngành Giáo dục cần chú trọng công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, một trong những yếu tố quyết định sự phát triển bền vững của đất nước, đồng thời còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống, thể chất, giống nòi của dân tộc. Cách ứng xử với thiên nhiên và môi Trang 3 / 23
5. trường của một con người phần lớn được hình thành và căn bản được hoàn thiện trong lứa tuổi còn ngồi trên ghế nhà trường. Công tác giáo dục môi trường sống trong sạch, lành mạnh bắt đầu từ mái trường nơi các em học, từ ngôi nhà nơi em sinh sống. Để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho các em thì trước hết phải có nhận thức đúng đắn về môi trường, từ đó mới dẫn đến có hành vi đúng đắn bảo vệ môi trường. Nếu tổ chức Đội cùng các lực lượng giáo dục trong nhà trường biết phối kết hợp trong việc giáo dục bảo vệ môi trường bằng nhiều hình thức khác nhau thì sẽ đạt hiệu quả rất cao.Việc giáo dục bảo vệ môi trường thông qua việc tổ chức hoạt động, các hội thi sẽ đem đến cho học sinh những cái nhìn mới, có kiến thức cần thiết về tầm quan trọng của môi trường đối với cuộc sống của con người, điều quan trong hơn là các em được trải nghiệm với các việc làm cụ thể liên quan tới vấn đề bảo vệ môi trường. Trên cương vị của mình - với chức năng, nhiệm vụ được giao tôi không ngừng tìm tòi những biện pháp đề góp phần giáo dục cho các em bảo vệ, giữ gìn môi trường sống của chính các em, giáo dục các em tích cực xây dựng một môi trường sống “Xanh - sạch - đẹp”. Đây là điều kiện thuận lợi tốt nhất để thử nghiệm đề tài, nhất là yếu tố hiệu quả khi đề xuất các biện pháp, cách thức hoạt động liên quan đến đề tài bảo vệ môi trường góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo dục bảo vệ môi trường của nhà trường và nhằm cụ thể hóa cuộc vận động xây dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”. II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP KĨ THUẬT 1. Mô tả giải pháp kĩ thuật trước khi tạo ra sáng kiến Dựa vào những cơ sở trên để đề ra một số biện pháp giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên. 1.1. Tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên. Môi trường sống là tất cả những gì bao quanh chúng ta, nó có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp lên sự tồn tại và phát triển của các sinh vật trong đó có con người. Từ thế kỉ XVIII đến nay có thể coi là thời đại của văn minh công nghiệp với nền công nghiệp nặng đã sản xuất ra rất nhiều máy móc, công cụ phục vụ cho sự phát triển kinh tế nông nghiệp, công nghiệp, giao thông vận tải, khoáng sản do đó, phải đối mặt với nguồn tài nguyên thiên nhiên đang ngày càng cạn kiệt, rác thải công nghiệp thi nhau đổ vào bầu không khí, sông, suối làm môi trường sống bị xâm phạm nghiêm trọng. Bên cạnh đó, ý thức bảo vệ môi trường, giữ gìn môi trường xanh - sạch - đẹp của con người còn thấp. Giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cần phải được bắt đầu ngay hôm nay và bắt đầu từ các em học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường - những Trang 4 / 23
6. chủ nhân tương lai của đất nước. Bởi sau này, trong số các em sẽ là những nhà nghiên cứu và sáng tạo ra những biện pháp bảo vệ môi trường. Do đó, để các em có thái độ đúng đắn trước các vấn đề về môi trường, từ đó có thêm tri thức, kĩ năng phương pháp hành động để bảo vệ môi trường, tôi nhận thấy cần có các hoạt động Đội bởi thông qua các hoạt động này giúp các em vận dụng được những kiến thức, những khái niệm đã học trong những bài học chính khóa vào những việc làm cụ thể qua các hình thức: hội thi, tiểu phẩm, tuyên truyền, vẽ, chăm sóc công trình măng non Qua đây các em được trải nghiệm và tự mình rút ra được những bài học cho bản thân. 1.2. Chuẩn yêu cầu cần đạt của một số biện pháp giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên. Để giúp cho đội viên hiểu được tầm quan trọng trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường trong trường học thì cần quan tâm đến ba biện pháp sau đây: Về kiến thức: Thông qua các hoạt động giáo dục hằng ngày của đội giúp đội viên: - Hiểu đúng về môi trường, tầm quan trọng của môi trường, của việc bảo vệ môi trường. - Hiểu rõ sự ô nhiễm môi trường, nguyên nhân, hậu quả của ô nhiễm môi trường như thế nào. Về kĩ năng: - Đội viên có những thói quen, hành vi và những việc làm cụ thể nhằm giữ gìn vệ sinh môi trường. - Biết tuyên truyền các bạn, những người xung quanh nhận thức đúng về môi trường, có hành động bảo vệ môi trường. Về thái độ: - Có thái độ phê phán những hành vi xâm phạm, gây ô nhiễm môi trường. - Đội viên yêu thích những hoạt động bảo vệ môi trường. - Tích cực tham gia bảo vệ môi trường. 1.3. Thực trạng vấn đề giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên. Vài nét về Liên đội : * Về quy mô: Năm học 2018-2019, Hội đồng sư phạm nhà trường gồm 26 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Trong đó có22 giáo viên trực tiếp giảng dạy. Liên đội gồm 5 khối (1, 2, 3, 4, 5) với 15 lớp, có tổng số 423 học sinh. Trong đó có 172 đội viên. * Về kết quả: Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Hội đồng đội Huyện Nghĩa Hưng, Chi ủy - Ban giám hiệu nhà trường, sự ủng hộ của các anh chị phụ trách chi . Có phòng đội với trang thiết bị tối thiểu phục vụ cho hoạt động đội. Trang 5 / 23
7. Kết quả trong năm học 2018 - 2019, Liên đội đã đạt được như sau: Về giáo dục phẩm chất và năng lực: Năng lực Phẩm chất TS Chưa Chưa Tốt % Đạt % % Tốt % Đạt % % đạt đạt 423 225 53,1 192 45.39 6 1.51 230 54,3 186 44 7 1.7 Về giáo học tập: T/số Hoàn thành Tốt Hoàn thành Chưa hoàn thành Môn HS SL % SL % SL % Toán 191 45.15 223 52.72 9 2.13 423 TV 211 49.88 203 48 9 2,12 Khoa 92 53.49 80 46.51 0 172 Sử + Địa 85 49.42 87 50.58 0 Tiếng Anh 423 157 37.12 261 61.7 5 1.18 Tin học 249 105 42.12 144 57.83 4 0.05 Bản thân giáo viên tổng phụ trách được tạo điều kiện đầy đủ tham gia các lớp chuyên đề do trường và các cấp tổ chức và được học tập nâng cao kỹ năng nghiệp vụ Đội. 2. Thực trạng ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường tại Liên đội: 2.1. Mục tiêu khảo sát: Đánh giá nhận thức của đội viên về ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường. 2.2. Nội dung khảo sát: Giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên. 2.3. Cách tiến hành khảo sát: Phát phiếu điều tra cho 30 em cán bộ Đội về ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường. 2.4. Kết quả: - Khảo sát kiến thức và nhận thức về môi trường của đội viên: Thời điểm khảo sát vào ngày 15/10/2018 (kết quả có được từ việc tiến hành điều tra ngẫu nhiên bằng 5 câu hỏi trắc nghiệm – có câu hỏi kèm theo ở phần phụ lục (bảng câu hỏi số 1) Trang 6 / 23
8. Tính cần thiết Tính khả thi Nội dung Cần Bình Ít cần Khả Bình Ít khả câu hỏi thiết thường thiết thi thường thi 1. Trả lời đúng 5 12 13 4 10 16 sai 2.Theo em người 6 12 12 4 11 15 có ý thức. 3. Theo em hút 4 9 17 3 9 18 thuốc lá sẽ 4. Khi thấy bạn 6 10 14 5 9 16 mình vứt rác 5. Em có thể làm 3 8 19 3 7 20 gì để bảo Trung bình 24= 16% 51=34% 75=50% 19=12% 46=30% 85=56% Như vậy: qua 5 câu hỏi trên chỉ có 16% đội viên cho rằng bảo vệ môi trường rất cần thiết. 34% cho rằng bình thường và 50% cho rằng ít cần thiết. 12,7% cho rằng có tính khả thi, 30% cho rằng bình thường và có tới 56% cho rằng ít khả thi. Qua số liệu trên cho chúng ta thấy rằng các em chưa nhận thức rõ được tác hại của việc vứt xả rác và thiếu ý thức làm ảnh hưởng chung đến môi trường và việc giữ gìn vệ sinh môi trường của các em còn kém. 2.2.5. Nguyên nhân của những tồn tại: Nguyên nhân khách quan: Xã tôi là xã nông nghiệp và làm nghề truyền thống là chính, bố mẹ các em phần lớn là làm nông nghiệp còn lạc hậu, vất vả nên chỉ biết kiếm tiền về để sinh nhai, chưa quan tâm đến việc học tập của các em cũng như việc giữ gìn vệ sinh môi trường, địa bàn dân cư rộng cũng làm ảnh hưởng đến công tác tuyên truyền. Hiện nay quanh trường cũng có nhiều gia đình vứt xả rác bừa bãi gần trường có điểm thu gom rác của xóm đặt gần trường cũng gây ảnh hưởng đến môi trường, đến mỹ quan quanh trường dẫn tới chính người dân và các em học sinh phải gánh chịu những hậu quả không nhỏ bởi ô nhiễm môi trường. Hơn nữa dòng sông Phú Lợi đằng sau trường bị ô nhiễm nguồn nước gây ra mùi hôi khó chịu. Các bồn hoa không được các em quan tâm, chăm sóc thường xuyên. Trang 7 / 23
9. Nguyên nhân chủ quan: Mặc dù việc giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường những năm gần đây đã được Ban Giám Hiệu nhà trường quan tâm song vẫn chưa quan tâm đúng mức, Liên đội đã phát động thi đua bảo vệ môi trường, tuyên truyền qua chương trình phát thanh măng non, các hoạt động Đội nhằm giáo dục, giữ gìn và bảo vệ môi trường song còn chưa được thường xuyên, chưa phong phú, đa dạng về hình thức nên không thu hút được đông đảo học sinh tham gia. Các lực lượng giáo dục khác trong nhà trường do nặng về công tác chuyên môn nên vấn đề giáo dục bảo vệ môi trường còn xem nhẹ, dẫn đến hầu hết các em chưa có kiến thức, chưa nhận thức đúng về môi trường. Với những thực tế trên dẫn đến công tác giáo dục giữ gìn vệ sinh môi trường của nhà trường đạt hiệu quả chưa cao nên chưa giúp các em thay đổi hành vi của mình. Việc giáo dục môi trường cần phải thực hiện thông qua những hoạt động cụ thể thường xuyên hơn, sinh động hơn, dần dần tiến tới không chỉ nâng cao về mặt nhận thức mà còn hình thành các thói quen tốt trong giữ gìn vệ sinh môi trường. Với thực trạng như đã nêu, trước khi tôi thực hiện đề tài này, nguyên nhân ý thức bảo vệ môi trường của các em chưa cao bởi hiệu quả của công tác tuyên truyền thấp, các em chưa tự giác trong việc giữ vệ sinh môi trường, chưa có những hiểu biết cần thiết về bảo vệ môi trường, quan trọng hơn là các em chưa hiểu được những tác động của các em sẽ là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng rất lớn đến môi trường sống con người. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, tôi đã phỏng vấn một số giáo viên, cán bộ đội trong Liên đội về nguyên nhân dẫn đến ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của đội viên trong Liên đội còn chưa cao và nhận được một số câu trả lời như sau: Theo ý kiến của giáo viên chủ nhiệm lớp 5A cho rằng các em mới chỉ biết đến khái niệm môi trường, tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ môi trường qua việc lồng ghép giáo dục môi trường ở môn Tự nhiên xã hội, Đạo đức, Tiếng Việt. song các em chưa có một “tiết học” thực sự về môi trường, do vậy chưa gây ấn tượng thậm chí còn bị xem nhẹ bởi các em cho rằng đây là những kiến thức phụ Cũng trả lời cho câu hỏi trên, em Nguyễn Vũ Lân, Chi đội trưởng chi đội 5C lại cho rằng: các sân chơi để nhằm giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của nhà trường còn chưa thực sự sinh động, hấp dẫn, thu hút đông đảo các em. Ngay từ đầu năm học 2018– 2019 dựa vào những tồn tại trên. Sau khi lên kế hoạch năm học, kiện toàn Ban chỉ huy Liên đội, kết hợp với những điều kiện thuận lợi, những tiềm năng nhà trường đang có, tôi đã thử nghiệm một số biện Trang 8 / 23
10. pháp nhằm nâng cao chất lượng của công tác giáo dục bảo vệ, giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên trong Liên đội và đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. 3. Một số biện pháp giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên. Nhận thức sâu sắc mối quan hệ chặt chẽ giữa giáo dục nhận thức và hành vi của học sinh nhằm ra sức bảo vệ môi trường sống xanh, sạch, đẹp, an toàn, văn minh, là cơ sở vững chắc góp phần cùng nhà trường hoàn thành cuộc vận động “ Trường học thân thiện, học sinh tích cực” do Bộ giáo dục – đào tạo đề ra. Ngay từ đầu năm học 2018 - 2019, tôi đã triển khai một số hoạt động nhằm giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên Liên đội bằng những biện pháp sau: 3.1. Nhóm biện pháp tuyên truyền Mục tiêu của nhóm biện pháp này: nhằm giúp cho đội viên nhận thức được về tác hại của môi trường từ đó có ý thức về việc cần giữ gìn vệ sinh môi trường. 3.1.1. Tăng cường chương trình phát thanh măng non Vào đầu năm học thì Liên đội đã xây dựng kế hoạch tổ chức chương trình “Phát thanh măng non” và tổ chức tuyên truyền trên hệ thống loa phát thanh của trường, của địa bàn xã thay bằng một ngày trên tháng trước đây thì giờ là các ngày thứ 3, thứ 5 trong một tuần (trong đó, thứ 5 tại Liên đội vào các giờ ra chơi, thứ 3 phát thanh ở Ủy ban nhân dân xã). Các bài viết được các em sưu tầm sách thư viện nhà trường, các bài viết trong báo đội, sư tầm trên mạng Internet Đây cũng là một sân chơi bổ ích. Các chương trình đều được chuẩn bị một cách chu đáo, có tính giáo dục và tuyên truyền cao, thu hút người nghe nên nếu biết cách lồng ghép tuyên truyền bảo vệ môi trường vào chương trình này thì hiệu quả tuyên truyền sẽ rất cao. Chính vì vậy tôi đã tận dụng lợi thế đó để tuyên truyền và đưa vào các nội dung như: Những nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm môi trường? Các em cần làm gì để bảo vệ môi trường sống của chính các em nói riêng và cộng đồng nói chung Đồng thời thông qua chương trình cũng sẽ tuyên dương, khích lệ các tập thể, các nhân học sinh có thái độ tích cực trong các buổi lao động, những cá nhân, tập thể điển hình về công tác bảo vệ môi trường. Đồng thời cũng đưa những tin tức có lồng ghép những nội dung nhắc nhở, khuyên răn các em không được có những hành vi gây mất vệ sinh môi trường lớp học. Với biện pháp này thì hiệu quả tuyên truyền cũng được nâng cao. 3.1.2. Tổ chức các hội thi Khi tổ chức hội thi “Rung chuông vàng” tôi đưa vào một số tiểu phẩm về thực trạng vấn đề giữ gìn vệ sinh môi trường tại Liên đội như: tiểu phẩm về hiện tượng vứt rác trên sân trường, vẽ lên tường, lên bàn ghế, Về tác hại của nguồn Trang 9 / 23
11. nước khi bị ô nhiễm thông qua các giờ sinh hoạt chào cờ đầu tuần, sinh hoạt ngoại khóa để các em tự mình được trải nghiệm và xử lý tình huống cụ thế. Qua đó giúp các em thấy được những hành vi, việc làm sai trái từ đó rút ra bài học cho bản thân. Hình ảnh các em tham gia hội thi “Rung chuông vàng” Tiểu phẩm “ Câu chuyện dòng nước” Trang 10 / 23
12. Ở hội thi vẽ tranh chủ đề bảo vệ môi trường. Ðây là dịp, là cơ hội các em được thỏa sức sáng tạo, phát huy được các ý tuởng bảo vệ môi trường, qua các tác phẩm, các em vừa khắc sâu lại kiến thức về môi trường qua các bài giảng lý thuyết của thầy cô trên lớp, đồng thời tự mình sáng tạo bằng những việc làm cụ thể. Khi tham gia các hội thi này, thì đây sẽ là lớp học sinh động và hấp dẫn, thu hút đông đảo đội viên tham gia, sẽ phát huy cao độ tinh thần tự giác, tích cực sáng tạo của các em. Ðiều quan trọng hơn là giúp các em dễ dàng tiếp thu được kiến thức về giữ gìn vệ sinh môi trường từ đó có những hành vi đúng. Những biện pháp này sẽ hiệu quả hơn rất nhiều so với việc tuyên truyền và giảng dạy lý thuyết đơn thuần cho các em như trước đây vẫn thường áp dụng. Hình ảnh các em tham gia hội thi vẽ tranh chủ đề bảo vệ môi trường. Ngoài ra tôi giao cho đồng chí tổng phụ trách lên kế hoạch và tổ chức cho toàn Liên đội tham ra hội thi “Lớp học thân thiện” nhân dịp kỷ niệm ngày nhà giáo Việt Nam 20/11 giúp các em yêu thiên nhiên hơn, thiên nhiên có ngay trong lớp học tạo không gian mát mẻ và còn giáo dục tính thẩm mỹ cho các em. Ngoài việc trang trí do bàn tay của các em tôi còn vận động được cả giáo viên và phụ huynh nhiệt tình ủng hộ cùng tham gia hoạt động này tạo nên sức hút mạnh mẽ và giáo dục cho tất cả mọi người. Trang 11 / 23
13. Các em quét dọn vệ sinh, trang trí lớp học Hình ảnh lớp 2C 3.2. Nhóm biện pháp tổ chức hoạt động bảo vệ môi trường. Mục tiêu của nhóm biện pháp này: Nhằm đem đến cho đội viên kĩ năng về những việc làm đơn giản nhất, gần gũi nhất để giữ gìn môi trường. 3.2.1. Chăm sóc công trình măng non Từ đầu năm học tôi đã tham mưu cho Ban Giám hiệu nhà trường kế hoạch thực hiện “Công trình măng non”, mỗi chi đội 1 bồn hoa. Tôi phát động các em Trang 12 / 23
14. mang cây và hoa của nhà đi để trồng nhằm tiết kiệm kinh phí. Để chăm sóc có hiệu quả thì hằng tuần mỗi lớp có một tiết KNS( chăm sóc cây và hoa) Khi đến tiết lao động các lớp tự phân công nhau tưới, chăm sóc bồn hoa, dọn vệ sinh khu nhà vệ sinh, quét dọn sân trường, lớp học Đây cũng là một trong những tiêu chí đánh giá thi đua hàng tuần. Hàng tuần khi tổng kết thi đua Liên đội có tuyên dương, khích lệ tinh thần những tập thể, cá nhân có tinh thần lao động tốt, như vậy sẽ kích thích tính tự giác tích cực của các em. Các bồn hoa đều được các em chăm sóc hàng ngày 3.2.2. Tổ chức thu gom rác thải Mỗi tuần Liên đội thường phối hợp với ban lao động nhà trường tổ chức lao động, dọn vệ sinh khu vực sân trường, khu vực trước cổng trường, nghĩa trang liệt sĩ với các công việc như thu gom rác thải, đốt rác, dẫy cỏ hoặc tỉa cành cho các cây xanh. Khi các em được tham gia các hoạt động này thì các em thấy ngay được thành quả lao động của mình là một sân trường sạch sẽ, một môi trường học tập, vui chơi trông thật đẹp mắt. Điều này góp phần rất lớn vào việc tạo cảnh quan Trang 13 / 23
15. “Xanh - sạch - đẹp” trong khuôn viên nhà trường, góp phần thực hiện tốt cuộc vận động “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Qua đó sẽ giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh sân trường, vệ sinh lớp học, cảnh quan nhà trường trong các em. Các em quét dọn vệ sinh, nhổ cỏ ở nghĩa trang liệt sỹ của xã Ngoài ra tôi lên kế hoạch tổ chức chỉ đạo tổng phụ trách thu kế hoạch nhỏ bao gồm các loại phế liệu như: giấy bìa, sách vở không còn sử dụng, vỏ lon bia của các em mang đến nộp vừa giúp các em góp phần nhỏ bé vào hoạt động đội lấy tiền để hoạt động và giúp đỡ bạn có hoàn cảnh khó khăn, giáo dục các em biết thu gom phế liệu để tái chế nhằm bảo vệ môi trường. Năm học 2018 – 2019, Liên đội thu được 900 kg giấy các loại và 785 vỏ lon các loại. Đây thực sự là việc làm có ý nghĩ sâu sắc trong việc giáo dục các em giữ gìn và bảo vệ môi trường. Trang 14 / 23
16. Thu gom giấy vụn hội thu kế hoạch nhỏ 3.3.3 Tổ chức buổi ngoại khóa biểu diễn thời trang tái chế, ngày hội Stem Tôi cùng đồng chí tổng phụ trách tổ chức buổi sinh hoạt ngoại khóa với nhiều chủ để trong đó lồng ghép chủ đề “ Bảo vệ môi trường”, ngày hội Stem tái chế. Để đạt kết quả tốt trong việc dạy lồng ghép giáo dục môi trường và tạo điều kiện cho học sinh có ý thức tự giác, thường xuyên về bảo vệ môi trường, xây dựng trường “Xanh - sạch - đẹp”. Buổi sinh hoạt đến với học sinh một cách nhẹ nhàng, ngay cả những em nhút nhát cũng mạnh dạn bộc lộ tình cảm, thái độ của mình thông qua việc làm, hành động cụ thể hàng ngày. Việc đưa các em ra sinh hoạt tập thể ngoài trời để giáo dục môi trường chúng tôi thấy học sinh trở nên gắn bó với nhau hơn, việc giáo dục hiểu biết về môi trường trở nên gần gũi với các em hơn. Trang 15 / 23
17. 3.3. Nhóm biện pháp khen thưởng, trách phạt Mục tiêu: Đưa đến cho đội viên những nhân chứng tiêu biểu trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường, để từ đó các em có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường. 3.3.1. Động viên khen thưởng Căn cứ vào việc theo dõi chủ quan của bản thân, việc theo dõi của đội Sao đỏ, sau mỗi đợt phát động thi đua, mỗi hội thi, những hoạt động cụ thể tôi thường cho các chi đội tự đề cử và có bài giới thiệu về tấm gương tiêu biểu của chi đội trong việc gìn giữ vệ sinh môi trường. Qua các buổi sinh hoạt dưới cờ, sơ kết, tổng kết tôi yêu cầu đồng chí tổng phụ trách phải đánh giá, nhận xét những mặt được và những mặt còn hạn chế trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường của đội viên qua đó tuyên dương, khen thưởng các em. Như vậy vừa đảm bảo khách quan vừa khích lệ ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường từ phía các em. 3.3.2. Trách phạt Bên cạnh những tấm gương tiêu biểu về ý thức bảo vệ môi trường vẫn còn không ít em chưa có ý thức. Do vậy ngoài việc tuyên dương, khen thưởng tôi cũng tôi yêu cầu đồng chí tổng phụ trách phải phê phán những em có hành vi xâm phạm, gây ô nhiễm môi trường như bẻ cành, dẫm lên bồn cây, viết, vẽ bậy lên tường Qua đó giúp các em nhận ra được những việc làm sai trái của bản thân và có những hành vi tốt trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường. Trang 16 / 23
18. Ngoài những biện pháp nêu trên Liên đội chủ động mời các chuyên gia môi trường về nói chuyện, giao lưu với các em để các em hiểu thêm về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường. Tham mưu với nhà trường tổ chức các buổi tham quan, dã ngoại ở các khu sinh thái, rừng Quốc gia nhằm giúp các em thêm yêu thiên nhiên và sẵn sàng tham gia vào các hoạt động bảo vệ, giữ gìn vệ sinh môi trường. III. HIỆU QUẢ DO SÁNG KIẾN ĐEM LẠI Trên cơ sở thực tế, đề tài tổ chức thử nghiệm một số nhóm biện pháp: tuyên truyền, tổ chức hoạt động bảo vệ môi trường, động viên trách phạt. Đề tài đã đạt được một số kết quả tương đối khả quan. Qua theo dõi của bản thân cũng như của Đội sao đỏ thì hành vi của các em được thay đổi cơ bản theo hướng tích cực bảo vệ môi trường. Các em đã có ý thức giữ gìn vệ sinh lớp học, sân trường, hạn chế tình trạng ăn quà vặt, xả rác ra môi trường, tình trạng vẽ, viết lên tường, bàn ghế cũng giảm hẳn. Ðiều đáng mừng là đa số Ðội viên đã tự giác tham gia vào việc vệ sinh chung của nhà trường không còn gượng ép như trước. Nhiều em thấy bạn mình có hành vi mất vệ sinh môi trường đã nhắc nhở bạn, các em đã góp phần vào bảo vệ môi trường trong lành, bảo vệ sức khỏe cho chính các em. Theo ghi nhận của nhà trường thì trong thời gian qua đội viên có ý thức thực hiện nếp sống văn minh: bỏ rác vào đúng nơi quy định, phong trào chăm sóc công trình măng non làm đẹp cảnh quan môi trường đã có những bước tiến vượt bậc. Khảo sát kiến thức và nhận thức về môi trường của đội viên: Thời điểm khảo sát vào ngày 23/03/2019 (kết quả có được từ việc tiến hành điều tra ngẫu nhiên bằng 5 câu hỏi trắc nghiệm – có câu hỏi kèm theo ở phần phụ lục (bảng câu hỏi số 2) (Phát phiếu điều tra cho 30 em đội viên về ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường) Tính cần thiết Tính khả thi Nội dung Ít Bình Ít cần Bình câu hỏi Cần thiết Khả thi khả thường thiết thường thi 1. Việc làm nào 25 5 0 23 7 0 sau đây thể 2. Bảo vệ môi 27 3 0 25 5 0 trường trong Trang 17 / 23
19. 3. Trồng nhiều 27 3 0 24 6 0 cây xanh để 4. Trong bạn bè 26 4 0 24 6 0 em nếu có bạn 5. Em hãy nêu ý 23 7 0 25 5 0 kiến để giữ gìn Trung bình 128=85,3% 15=14,7% 0% 121=80,7% 20=19.3% 0% Như vậy qua 5 câu hỏi 85,3% cho rằng bảo vệ môi trường là cần thiết, chỉ có 14,7% cho rằng bình thường và 0% cho rằng ít cần thiết và 80,7% cho rằng có tính khả thi chỉ có 19,3% cho rằng bình thường và 0% cho rằng đề tài ít khả thi. Qua so sánh đối chiếu, từ thời gian bắt đầu khảo sát tới khi thực hiện đề tài trong thời gian gần 1 năm đã chứng tỏ đề tài “Biện pháp chỉ đạo giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho đội viên thông qua các hoạt động Đội” là đúng đắn mang tính cấp thiết và có tính khả thi cao. IV. ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ Đối với Hội đồng Đội Huyện: Cần thường xuyên tổ chức các buổi giao lưu nói chuyện về bảo vệ môi trường nhằm giúp các em có thêm kiến thức về môi trường. Đưa tiêu chí vệ sinh môi trường là một trong các điều kiện để đánh giá xếp loại thi đua của các Trường học, các Liên đội hàng năm. Đối với Ủy ban Nhân dân xã: Cần vận động tuyên truyền các ban ngành, đoàn thể và nhân dân có ý thức bảo vệ môi trường. Đối với Ban giám hiệu: Cần xem nhiệm vụ giáo dục bảo vệ môi trường là một trong những nhiệm vụ quan trọng có hành động thiết thực, cụ thể tùy theo nhiệm vụ cụ thể. Thường xuyên phát động phong trào bảo vệ môi trường trong các tổ chức, đoàn thể của nhà trường: Công đoàn trường, Chi đoàn trường, bổ sung thêm các thùng rác quanh trường để các em thuận tiện trong việc vứt rác. Đối với giáo viên chủ nhiệm: Cần tuyên truyền, động viên, khích lệ các em học sinh của lớp tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường. V. CAM KẾT KHÔNG SAO CHÉP HOẶC VI PHẠM BẢN QUYỀN - Sáng kiến kinh nghiệm của tôi là mới mẻ, chưa bộc lộ công khai trong văn bản sách báo, không trùng với các giải pháp của người khác. + Tính mới bộc lộ rõ ở trong sáng kiến này của tôi là áp dụng được rất nhiều tiết học cũng như hoạt động giáo dục trong chương trình tiểu học, các em có thể áp dụng ở trường, ở nhà, hoạt động ứng dụng trải nghiệm. Trang 18 / 23
20. + Là một cán bộ quản lý tôi đã phối kết hợp gia đình - nhà trường và xã hộị cùng với đồng nghiệp, tìm hiểu nắm vững đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học, từ đó lựa chọn các giải pháp phù hợp giúp HS nắm chắc kiến thức nội dung các môn học đồng thời giáo dục các em ý thức bảo vệ môi trường cũng chính là bảo vệ cuộc sống của mỗi chúng ta. Tôi mong các cấp lãnh đạo quan tâm tạo điều kiện giúp đỡ để tôi có động lực phấn đấu tốt hơn nữa, góp phần vào thành tích chung của ngành Giáo dục và Đào tạo về việc giúp học sinh học tốt hơn phát triển năng lực và phẩm chất. Tôi xin chân thành cảm ơn! Nghĩa Lợi, ngày 20 tháng 05 năm 2019 TÁC GIẢ SÁNG KIẾN Hoàng Thị Lan CƠ QUAN ĐƠN VỊ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN (Xác nhận) PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHĨA HƯNG (Xác nhận) Trang 19 / 23