Sáng kiến kinh nghiệm Công tác kiểm tra nội bộ trường học trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ ở trường tiểu học

Nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Công tác kiểm tra nội bộ trường học trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ ở trường tiểu học

1. BÁO CÁO SÁNG KIẾN I. ĐIỀU KIỆN, HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN 1. Đặt vấn đề Để đảm bảo cho sự phát triển bền vững của đất nước thì việc trang bị cho các thế hệ tương lai có đầy đủ những kiến thức, kỹ năng, năng lực, phẩm chất là điều vô cùng quan trọng. Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trương ương Đảng Cộng sản Việt Nam (Khóa XI) đã thông qua Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 4/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; tại Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Thông tư ban hành Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể có đề cập đến một trong các điều kiện để thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới như sau: “Số lượng và cơ cấu giáo viên bảo đảm để dạy các môn học và hoạt động giáo dục của chương trình giáo dục phổ thông; 100% giáo viên có trình độ được đào tạo đạt chuẩn hoặc trên chuẩn; được xếp loại đạt trở lên theo Chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông; giáo viên được đảm bảo các quyền theo quy định của Điều lệ trường phổ thông và của pháp luật; giáo viên được bồi dưỡng, tập huấn về dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông”. Điều này chứng tỏ, để thực hiên tốt Chương trình giáo dục phổ thông mới thì độ ngũ giáo viên có vai trò hết sức quan trọng. Đứng trước những yêu cầu về đổi mới công tác giáo dục bắt nhịp với thời đại mới, muốn không bị tụt hậu, giáo viên cũng phải thay đổi, phải trau dồi kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm. Cũng chính vì vậy, những nhà quản lý cũng phải trăn trở tìm ra những biện pháp nhằm giúp giáo viên đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục, đặc biệt đảm bảo thực hiện yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018. Bên cạnh đó, trường học là nơi giáo dục, đào tạo những thế hệ trẻ trở thành những con người phát triển toàn diện về năng lưc, phẩm chất có thể học tập, làm việc, chung sống trong cộng đồng, để đáp ứng được điều đó thì phải nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo. Bởi vì, giáo viên là những người trực tiếp dạy dỗ, rèn
2. 2 luyện học sinh, có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của trẻ. Một trong những yếu tố góp phần bồi dưỡng nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ đó là việc kiểm tra, đánh giá, tư vấn, giúp đỡ kịp thời. Qua kiểm tra, cán bộ quản lý giúp cho giáo viên phát huy được những điểm mạnh, nhận ra những vấn đề mà bản thân còn thiếu sót, lệch lạc để khắc phục. Làm tốt công tác kiểm tra nội bộ sẽ thúc đẩy sự sáng tạo, tinh thần trách nhiệm, nâng cao ý thức tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên, giúp cho giáo viên ngày càng vững vàng về chuyên môn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và các mặt hoạt động của nhà trường. Kiểm tra nội bộ giúp cán bộ quản lý kịp thời điều chỉnh mục tiêu các mặt hoạt động, tăng cường hiệu quả trong công tác quản lý, thúc đẩy những mặt mạnh và khắc phục những mặt còn hạn chế. Kiểm tra vừa là xem xét kết quả của một quá trình, một sự việc đã kết thúc, vừa chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho chu trình quản lý chỉ đạo tiếp theo. Quản lý mà không có kiểm tra thì quản lý sẽ kém hiệu quả và trở thành quan liêu. Chúng ta cũng biết rằng: Kiểm tra đảm bảo được thực thi quyền lực quản lý của những người lãnh đạo. Nhờ kiểm tra, nhà quản lý có thể kiểm soát được những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự thành công của tổ chức. Điều này rất quan trọng vì mất quyền kiểm soát, đồng nghĩa với nhà quản lý bị vô hiệu hóa. Tổ chức có thể lái theo hướng không mong muốn. Kiểm tra nhằm có tác động thích hợp để nhà trường thực hiện đúng nhiệm vụ chính trị. Kiểm tra nội bộ trường học là một công cụ góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý. Nếu kiểm tra, đánh giá chính xác, chân thực sẽ có tác dụng giúp Hiệu trưởng xác định mức độ, giá trị, các yếu tố ảnh hưởng Từ đó tìm ra được những nguyên nhân và đề ra những giải pháp điều chỉnh có hiệu quả. Qua kiểm tra, nó tác động tới ý thức, hành vi và hoạt động của con người, nâng cao tinh thần trách nhiệm, động viên thúc đẩy việc thực hiện nhiệm vụ, uốn nắn, giúp đỡ, sửa chữa những sai sót, khuyết điểm và tuyên truyền kinh nghiệm giáo dục tiên tiến. Kiểm tra, đánh giá tốt sẽ dẫn tới cán bộ giáo viên tự kiểm tra đánh giá, tự giác phấn đấu theo chuẩn nghề nghiệp.
3. 3 Kiểm tra nội bộ trong nhà trường là việc làm bắt buộc theo quy định. Thực hiện tốt công tác kiểm tra nội bộ trường học là thực hiện chức năng quản lý giáo dục, chức năng thiết yếu của các cơ quan quản lý giáo dục, là công cụ sắc bén góp phần tăng cường hiệu lực và hiệu quả giáo dục. Công tác kiểm tra cũng là một biện pháp ngăn ngừa và xử lý những hành vi, vi phạm pháp luật của cá nhân và tập thể. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, quản lý mà thiếu sự kiểm tra, thanh tra thì sẽ dẫn đến bệnh quan liêu, tham ô, lãng phí và chỉ có tăng cường kiểm tra, kiểm soát thì mới chống được các tệ nạn này”. Nhận thức được vai trò của công tác kiểm tra nội bộ trường học, với vai trò là Hiệu trưởng, người đứng đầu nhà trường, cần có những biện pháp thiết thực, hiệu quả để nâng cao chất lượng đội ngũ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Làm sao để công tác kiểm tra nội bộ đảm bảo sự hiệu quả mà nhẹ nhàng, thiết thực, nhận được sự đồng thuận của cán bộ giáo viên, nhân viên trong trường, cần có những giải pháp gì để giải quyết được vẹn tròn thấu tình đạt lý trong quản lý. Từ những trăn trở, tôi đã nghiên cứu và thực nghiệm giải pháp: “Công tác kiểm tra nội bộ trường học trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ ở trường tiểu học” 2. Mục đích nghiên cứu, nhiệm vụ của đề tài Nghiên cứu đưa ra một số biện pháp để làm tốt công tác kiểm tra nội bộ giúp đồng nghiệp có chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ. 3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng chính là giáo viên đang trực tiếp giảng dạy tại nhà trường trong năm học 2022 - 2023. 4. Phạm vi nghiên cứu - Thời gian nghiên cứu: Năm học 2022 - 2023 - Địa điểm nghiên cứu: Trường Tiểu học xã Nghĩa Thịnh. Nghiên cứu các hoạt động của công tác kiểm tra nội bộ trường tiểu học đối với sự phát triển trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ.
4. 4 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Các phương pháp nghiên cứu lí thuyết Nghiên cứu các văn bản về công tác kiểm tra nội bộ, về đổi mới giáo dục. Nghiên cứu cơ sở lí luận và cách thức tổ chức các hoạt động kiểm tra trường học. Nghiên cứu Luật giáo dục, Luật viên chức, Luật thanh tra các tài liệu có liên quan đến công tác kiểm tra trường học, các văn bản chỉ đạo thực hiện mục tiêu giáo dục. 5.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn a. Phương pháp điều tra, khảo sát Qua một thời gian nghiên cứu, tôi tiến hành điều tra, khảo sát, so sánh, đối chiếu với số liệu cũ với số liệu mới để thấy kết quả nghiên cứu của đề tài. b. Phương pháp quan sát: Quan sát các hoạt động day, học và một số hoạt động khác của giáo viên. c. Phương pháp đàm thoại: Trò chuyện, trao đổi với giáo viên để thăm nắm tình hình chất lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên. d. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng phương pháp thống kê toán học trong việc xử lý các kết quả thu được trong điều tra thực trạng và thực nghiệm sư phạm. II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP 1. Mô tả giải pháp trước khi có sáng kiến 1.1. Cơ sở lí luận Trong thực tiễn quản lý giáo dục đang tồn tại các hoạt động: thanh tra giáo dục, kiểm tra nội bộ trường học, thanh tra nhân dân. Kiểm tra nội bộ trường học là hoạt động xem xét và đánh giá các hoạt động giáo dục, điều kiện dạy - học trong phạm vi nội bộ nhà trường nhằm mục đích phát triển sự nghiệp giáo dục nói chung, phát triển nhà trường, phát triển đội ngũ giáo viên và học sinh nói riêng. Kiểm tra nội bộ trường học, về thực chất gồm hai hoạt động:
5. 5 - Hiệu trưởng tiến hành kiểm tra công việc, hoạt động, mối quan hệ của các thành viên, bộ phận và những điều kiện, phương tiện phục vụ dạy học và giáo dục trong nhà trường. - Việc tự kiểm tra của các bộ phận, cá nhân trong trường. Tự kiểm tra công tác quản lý của Hiệu trưởng. Nhiệm vụ của người làm công tác quản lý trường học là phải đảm bảo chất lượng nội dung giáo dục toàn diện của việc dạy và học. Quản lý việc cải tiến phương pháp dạy học, phù hợp với đặc trưng bộ môn và phù hợp với tâm lý của từng học sinh. Để có các biện pháp quản lý phù hợp với điều kiện cụ thể của từng nhà trường, đòi hỏi người cán bộ quản lý phải có hiểu biết thực trạng của chất lượng giáo dục, chất lượng đội ngũ, thực trạng về cơ sở vật chất, tiềm lực, vật lực. Từ đó mới có thể có các biện pháp, kế hoạch phát triển nhà trường sát với điều kiện cụ thể của trường, của địa phương. Kiểm tra là một chức năng quan trọng trong quản lý vì không có kiểm tra thì không có quản lý, kiểm tra là một hoạt động mà thông qua đó một tổ chức, một cá nhân hoặc một nhóm được theo dõi, giám sát các thành quả hoạt động và tiến hành sửa chữa, uốn nắn nếu thấy cần thiết. Kiểm tra là hoạt động nghiệp vụ quản lý của người quản lý nhằm điều tra, theo dõi, xem xét, kiểm soát, phát hiện, kiểm nghiệm sự diễn biến và kết quả các hoạt động giáo dục trong phạm vi nội bộ nhà trường và đánh giá kết quả các hoạt động giáo dục đó có phù hợp với mục tiêu, kế hoạch, chuẩn mực, quy chế đã đề ra hay không. Qua đó kịp thời động viên mặt tốt, điều chỉnh, uốn nắn những mặt chưa chuẩn nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục và đào tạo trong nhà trường. Kiểm tra nội bộ là một chức năng đích thực của quản lý trường học, là khâu đặc biệt quan trọng trong chu trình quản lý, đảm bảo tạo mối quan hệ qua lại thường xuyên, kịp thời giúp người quản lý có những giải pháp hiệu quả trong quá trình quản lý các mặt hoạt động của nhà trường. Hoạt động kiểm tra nội bộ nếu được hiểu đúng, làm đúng sẽ có tác dụng nâng cao tinh thần trách nhiệm, động viên, thúc đẩy sự tiến bộ của đối tượng kiểm tra.
6. 6 Qua kiểm tra giáo viên sẽ có trách nhiệm hơn trong công việc được giao. Việc kiểm tra sẽ đánh giá đúng giáo viên, khen giáo viên có thành tích, tìm hiểu những nguyên nhân của sự tồn tại, hướng dẫn một số biện pháp giúp giáo viên hoàn thành tốt công việc được giao. Kiểm tra thường xuyên giúp cán bộ quản lý nắm được những giáo viên nào cần được bồi dưỡng, nội dung bồi dưỡng là gì. Qua kiểm tra, cán bộ quản lý sẽ nắm được họ yếu, thiếu về vấn đề gì thì sẽ bồi dưỡng vấn đề đó nhằm đảm bảo tính thiết và mang lại hiệu quả cao. 1.2. Thực trạng Với vai trò là hiệu trưởng, tôi nhận thấy, việc nâng cao chất lượng đội ngũ hết sức quan trọng, chất lượng đội ngũ có vai trò tiên quyết chất lượng giáo dục và chất lượng các mặt hoạt động của nhà trường. Việc nâng cao chất lượng đội ngũ có nhiều hình thức khác nhau, trong đó công tác kiểm tra nội bộ cũng có ảnh hưởng lớn đối thúc đẩy sự thay đổi đội ngũ theo hướng phát triển. Tuy nhiên, công tác kiểm tra nội bộ hiện nay còn chưa thực sự được chú trọng, chưa được cán bộ quản lý cũng như giáo viên, nhân viên các nhà trường hiểu một cách đầy đủ và tường tận, chưa thấy được tầm quan trọng, vị trí vai trò trong việc phát triển chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ. Việc thực hiện các cuộc kiểm tra còn hình thức, qua loa, phiến diện, làm cho có đủ hồ sơ một cách đối phó. Cùng với đó còn xem việc kiểm tra nội bộ là căn cứ để bình xét thi đua, để kiểm điểm hay chỉ trích những khuyết điểm của đội ngũ làm cho việc kiểm tra nội bộ trở nên nặng nề, thiếu khoa học. Trong thực tế, các hoạt động của nhà trường nếu không được kiểm tra, đánh giá một cách xác đáng thì sẽ không đạt được các mục tiêu, cán bộ quản lý không biết căn cứ vào đâu để đo lường hiệu quả công việc của đội ngũ, không giúp cho đội ngũ phát triển về chuyên môn, nghiệp vụ. Bản thân mỗi cán bộ, giáo viên, nhân viên của nhà trường chưa thấy được những điểm mạnh để phát huy và những điểm hạn chế để khắc phục. Chính vì vậy, làm thế nào để nâng cao chất lượng đội ngũ là một vấn đề mà bản thân tôi với vai trò là hiệu trưởng luôn trăn trở.
7. 7 1.3. Thuận lợi Nhà trường đã nhận được sự chỉ đạo sâu sát của các cấp lãnh đạo, có đầy đủ các văn bản đảm bảo tính pháp lý về công tác kiểm tra nội bộ. Cán bộ quản lý cũng như các giáo viên cốt cán được tập huấn, bồi dưỡng về nghiệp vụ kiểm tra. Đa số giáo viên đã nhận thức được cần phải học tập, rèn luyện, bồi dưỡng để nâng cao trình độ tay nghề và đạt chuẩn nghề nghiệp theo quy định. Một số giáo viên trẻ rất năng động, sáng tạo, có kỹ năng sư phạm tốt, có khả năng nhanh chóng nắm bắt, cập nhật những điểm mới trong giáo dục cũng như có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động giảng dạy và các hoạt động khác, sẵn sàng giúp đỡ đồng nghiệp. Nhiều cán bộ giáo viên cao tuổi nhưng luôn mẫu mực, có ý thức tự học, tự bồi dưỡng. Trong nhà trường có sự phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức đoàn thể nên đã tạo được sự đoàn kết, thống nhất cao. Trình độ chuyên môn của giáo viên: Đại học 18/23 = 78,3%, Cao đẳng 5/23 = 21,7% 1.4. Khó khăn Thực tế công tác kiểm tra nội bộ ở trường tiểu học xã Nghĩa Thịnh được tiến hành ở tất cả các hoạt động, với tất cả các đối tượng. Tuy nhiên, việc kiểm tra còn dàn trải, thiếu trọng tâm, trọng điểm nên còn hạn chế sự phát triển của đội ngũ, chưa khơi gợi được tiềm năng tiềm ẩn của mỗi giáo viên. Một số cán bộ, giáo viên còn chưa nhận thức được vai trò của việc kiểm tra nội bộ, cho rằng kiểm tra nội bộ chỉ để tìm ra những khuyết điểm dẫn đến còn ngại kiểm tra, cảm thấy lo lắng, áp lực khi được kiểm tra. Trong khi xây dựng kế hoạch kiểm tra, đôi khi cán bộ quản lý còn chưa nắm chắc thực trạng của đội ngũ để xây dựng phù hợp với tình hình thực tế, đúng đối tượng, đúng nội dung. Việc tư vấn giúp đỡ sau kiểm tra còn chưa được quan tâm nên sau mỗi cuộc kiểm tra, đối tượng kiểm tra chưa thấy được mình cần phát huy hay cần khắc phục ở những mặt nào, nên dẫn đến hiệu quả của kiểm tra chưa cao.
8. 8 Một vài cá nhân còn ngại đổi mới, chưa có tinh thần tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao hiệu quả công việc. Đội ngũ tham gia Ban kiểm tra nội bộ nhà trượng đôi khi còn e dè, nể nang chưa thấy được vai trò, trách nhiệm của mình. Phương pháp, hình thức tổ chức các cuộc kiểm tra còn chưa linh hoạt, sáng tạo. Vì vậy, để đạt được mục đích, yêu cầu và hiệu quả của hoạt động kiểm tra nội bộ trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ, cần xây dựng chương trình, kế hoạch và phương pháp, hình thức tổ chức thật sự khoa học và phù hợp. Để phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài, tôi có thu thập số liệu kết quả một số mặt hoạt động của năm học 2021 - 2022 nhằm nắm bắt thực trạng đội ngũ, cụ thể như sau: + Hội thi giỏi cấp trường: Số tiết Kết quả dự giờ Hồ sơ Kết quả kiểm tra Chưa Chưa Tốt Khá Đạt Tốt Khá Đạt đạt đạt 17 9 5 2 1 17 10 4 2 1 + Kết quả tham gia viết sáng kiến kinh nghiệm năm học 2021 - 2022 như sau: - Tổng số sáng kiến tham gia cấp trường: 11/21 = 52,4% - Đạt cấp huyện: 6/21 = 28,6% - Đạt cấp tỉnh: 0 + Kết quả đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên: 21/21 = 100% xếp loại Khá. + Kết quả các cuộc thi, giao lưu của học sinh; - Hùng biện Tiếng Anh: đạt 02 giải Khuyến khích cấp huyện - Giải Toán, Khoa học bằng Tiếng Anh: 0 có học sinh đạt giải - Thể dục thể thao: Đạt 01 giải Khuyến khích cấp huyện + Kết quả đánh giá học sinh cuối năm: - Học sinh hoàn thành chương trình lớp học: 431/434 = 99,8% - Học sinh được khen thưởng: 167/434 = 38,5%
9. 9 Nhìn vào các số liệu trên, ta thấy được chất lượng giáo dục của nhà trường còn ở mức độ, cần phải có biện pháp hiệu quả hơn từ cán bộ quản lý để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Để giải quyết các khó khăn và hướng tới việc hoàn thành tốt các mục tiêu giáo dục, trước hết là chuẩn mực từ đội ngũ cán bộ, giáo viên nhân viên nhà trường, từ đó tôi chọn phương án tăng cường kiểm tra nội bộ. Một đội ngũ dám nghĩ, dám làm, luôn có ý thức học hỏi, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, kịp thời cập nhật những điểm mới trong giáo dục thì chắc chắn sẽ làm thay đổi chất lương giáo dục toàn diên của nhà trường, đào tạo nên các thế hệ học sinh có đủ đức, tài để chung sống trong cộng đồng góp phần xây dựng đất nước giàu đẹp. Chính vì vậy tôi nghiên cứu, tiến hành thực nghiệm và đưa ra giải pháp: “Công tác kiểm tra nội bộ trường tiểu học góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ” 2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến Giải pháp thứ nhất: Nâng cao nhận thức vai trò của việc kiểm tra nội bằng sự gương mẫu của Ban giám hiệu Có câu nói rằng: “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”, nghề dạy học vốn là một nghề đặc biệt, môi trường giáo dục càng cần sự gương mẫu từ những hành động, cử chỉ, ứng xử của giáo viên, từ đó học sinh có ấn tượng tốt hay xấu. Trước khi đi dạy người khác thì “Mỗi giáo viên là một tấm gương sáng cho học sinh noi theo” theo phương châm “Nói đi đôi với làm”. Chính vì vậy, Ban giám hiệu, với vai trò là đầu tàu dẫn dắt, gương mẫu trong thực hiện những quy định chung, các tiêu chí thi đua không chỉ là tấm gương sáng để giáo viên trong trường noi theo mà đó còn là “mệnh lệnh” để giáo viên hoàn thành nhiệm vụ của mình trong hoạt động dạy học. Cán bộ quản lý cần phải nhận thức đầy đủ vị trí, vai trò, sự ảnh hưởng của mình đối với sự phát triển của nhà trường. Ngoài ra cần phải xác định được yếu tố nào là cơ bản trong việc xây dựng một đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên có phẩm chất chính trị tốt, có thói quen làm việc nền nếp, khoa học, có chuyên môn nghiệp vụ vững vàng. Cần có sự nhìn nhận đúng đắn về ảnh hưởng của công tác kiểm tra nội bộ
10. 10 đến sự nâng cao tay nghề cho đội ngũ, bởi vì kiểm tra, giám sát là chức năng lãnh đạo của lãnh đạo, xuất phát từ nhiệm vụ chính trị, từ yêu cầu và nhằm mục tiêu bảo đảm thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ trường học. Đảng ta luôn nhấn mạnh: “Lãnh đạo mà không kiểm tra, giám sát thì coi như không có lãnh đạo”. Bên cạnh hoạt động theo dõi, đánh giá của Hiệu trưởng thì kiểm tra, giám sát còn mang tính nhân văn, giáo dục sâu sắc. Theo cách hiểu thông thường, từ nhân văn được cắt nghĩa: Nhân là người, văn là văn hóa. Nhân văn mang những nét đặc trưng thuộc bản chất của con người kết hợp với nó là có tri thức văn hóa, văn minh. Tính nhân văn được hiểu là những giá trị phẩm chất, đạo đức tốt đẹp của con người ứng xử trong đời sống xã hội. Tính giáo dục được hiểu là sự giáo dục về đạo đức, nhân cách sống và kiến thức giúp con người hoàn thiện, phát triển về nhân cách và trí tuệ. Chính vì vậy, ở trong môi trường giáo dục lại càng cần sự chuẩn mực hơn bao giờ hết, nâng cao vai trò của hoạt động kiểm tra nội bộ nhằm hướng giáo viên tới những quy chuẩn, nhận ra những mặt chưa hoàn thiện thì cần phải hoàn thiện. Những điển hình tiên tiến thì cần nhân rộng, mang tính nhân văn trong kiểm tra, nhưng không vì thế mà bỏ qua những thiếu sót mà thẳng thắn nhìn nhận tự phê bình và phê bình của mỗi giáo viên. Với vai trò là người đứng đầu nhà trường, bản thân tôi đã luôn xác định phải dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm cho sự phát triển nhà trường, trong đó có việc phát triển đội ngũ. Từ đó, Ban giám hiệu nhà trường đã không ngừng trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao tinh thần tự học để dáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Việc tự học, tự bồi dưỡng bên cạnh giúp nâng cao chuyên môn nhiệp vụ của bản thân cũng là tấm gương về ý thức tự học trước đội ngũ. Đặc biệt với công tác kiểm tra nội bộ cần nắm chắc những văn bản chỉ đạo của các cấp, trau dồi nghiệp vụ kiểm tra, nắm vững mục đích, yêu cầu của công tác kiểm tra nội bộ. Bên cạnh đó, cần tuyên truyền để đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên có nhận thức đúng đắn về vai trò của công tác kiểm tra nội bộ đó là giúp cho đội ngũ ngày một tiến bộ, có chuyên môn nghiệp vụ vững vàng góp phần cho sự phát triển chung của nhà trường.
11. 11 Ngoài ra, Ban giám hiệu đã đi đầu trong việc thực hiện các quy định, quy chế của ngành, của các cấp, có lề lối làm việc khoa học, trách nhiệm; luôn chủ động trong mọi công việc của trường; thực hiện tốt các cuộc kiểm tra trong và ngoài ngành, nghiêm túc nhìn nhận, khắc phục những mặt còn hạn chế, còn tồn tại sau mỗi cuộc kiểm tra. Nhận thức đúng đắn, đầy đủ về công tác kiểm tra nội bộ cùng với sự mẫu mực của cán bộ quản lý đã góp phần lan tỏa tinh thần tự học, tự bồi dưỡng của đội ngũ một cách hiệu quả nhất. Giải pháp thứ hai: Xây dựng Kế hoạch kiểm tra nội bộ bám sát thực tiễn Để việc kiểm tra đạt hiệu quả cao trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ, khi xây dựng kế hoạch kiểm tra cho một năm học hay một cuộc kiểm tra thì cán bộ quản lý cần nắm rõ thực trạng của đội ngũ, của từng cá nhân, xem xét cụ thể xem họ cần gì, mặt nào cần tư vấn, giúp đỡ, cần những điều kiện nào để kế hoạch mang tính khả thi. Trước khi xây dựng kế hoạch cần có sự bàn bạc thảo luận cụ thể, chi tiết của các thành viên trong Ban kiểm tra. Trong kế hoạch kiểm tra, cần xác định rõ: - Những căn cứ để xây dựng kế hoạch như: Các văn bản chỉ đạo, kết quả của những năm học trước, tình hình thực tiễn về đội ngũ, cơ sở vật chất và các điều kiện khác. - Mục đích kiểm tra: Việc kiểm tra không phải để “bới lông tìm vết”, để thực hiện mục đích cá nhân, việc xác định rõ mục đích kiểm tra sẽ giúp cán bộ quản lý có cái nhìn đúng đắn về việc kiểm tra nội bộ đó là vì sự tiến bộ của đối tượng kiểm tra. Thông qua kiểm tra, tìm ra các giải pháp khả thi để nâng cao hiệu quả của công tác quản lý, quản trị đơn vị; củng cố và thiết lập trật tự, kỷ cương, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả và phát triển bền vững giáo dục ở địa phương, đơn vị. Biến quá trình kiểm tra thành quá trình tự kiểm tra, tự đánh giá của cán bộ quản lý, viên chức, người lao động tại cơ sở giáo dục trong việc thực thi nhiệm vụ, công tác được giao. Kết quả kiểm tra là một trong những căn cứ quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ được giao; đánh giá theo chuẩn nghề nghiệp; đánh giá viên
12. 12 chức; xét thi đua; đối với cán bộ quản lý, nhà giáo, nhân viên, người học. Quan trọng hơn cả, kết quả kiểm tra là cơ sở thực tiễn trong công tác bồi dưỡng đội ngũ, quy hoạch cán bộ và thực hiện chế độ chính sách đối với đội ngũ cán bộ quản lý, nhà giáo, nhân viên. - Nội dung kiểm tra: Trong công tác kiểm tra nội bộ có nhiều nội dung, song cần tránh kiểm tra dàn trải, không có mục đích rõ ràng, cần xác định rõ nội dung nào phải kiểm tra, tại sao cần kiểm tra nội dung đó, yêu cầu cần đạt được của nội dung đó là gì - Đối tượng kiểm tra: Trong kế hoạch xây dựng không nhất thiết phải kiểm tra tất cả các đối tượng, mà tập trung vào các đối tượng cần được hỗ trợ để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Việc xác định rõ đối tượng cần kiểm tra sẽ thúc đẩy sự tiến bộ của đối tượng. Để làm được điều này là vai trò của cán bộ quản lý, qua quá trình theo dõi những việc mà cá nhân phụ trách, cán bộ quản lý cần thấy mức độ đạt được, hiệu quả đến đâu, phải tìm ra nguyên nhân chính, những yếu tố nào tác động đến từ đó mới xác định được đối tượng kiểm tra phù hợp. Trong kiểm tra, không được đặt số lượng lên hàng đầu, cũng không nhất thiết phải kiểm tra tất cả giáo viên trong trường. - Thành lập Ban kiểm tra: Cần lựa chọn nhũng đồng chí có chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, có phẩm chất chính trị, tư tưởng đạo đức tốt, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc, luôn biết cách tư vấn và sẵn sàng giúp đỡ đồng nghiệp. Ban kiểm tra nội bộ phối hợp tốt với Ban thanh tra nhân dân của nhà trường để giải quyết kịp thời các nội dung liên quan; kiến nghị với thủ trưởng đơn vị, đại diện các tổ chức đoàn thể, xử lý đúng thẩm quyền và trách nhiệm kết quả kiểm tra, các biểu hiện sai sót, hạn chế để điều chỉnh kịp thời ngay. Năm học 2022 - 2023, để tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ, Ban kiểm tra nội bộ nhà trường đã họp và thống nhất xây dựng Kế hoạch kiểm tra nội bộ tập trung vào nội dung sau (trích dẫn từ Kế hoạch số 83/KH-THNT ngày 26 tháng 9 năm 2022, Kế hoạch kiểm tra nội bộ năm học 2022 - 2023 của trường Tiểu học xã Nghĩa Thịnh):
13. 13 Đối tượng Dự kiến nội Thời gian Người Người TT kiểm tra dung kiểm tra kiểm tra chủ trì phối hợp Trình độ nghiệp Tháng 1 Tống Thị Hương Đ/c Tuyết Đ/c Nhị vụ, tay nghề 10/2022 Trình độ nghiệp Tháng Đ/c 2 Mai Thị Xuân Đ/c Tuyết vụ, tay nghề 10/2022 Hương Trình độ nghiệp Tháng 3 Hà Thị Thơm Đ/c Tuyết Đ/c Dung vụ, tay nghề 10/2022 Việc thực hiện Tháng 4 Phạm Thị Dung quy chế chuyên Đ/c Tuyết Đ/c Nhị 11/2022 môn Việc thực hiện Nguyễn T. Diệu Tháng 5 quy chế chuyên Đ/c Tuyết Đ/c Dung Hồng 11/2022 môn Trình độ nghiệp Tháng 6 Nguyễn Thị Luyến Đ/c Tuyết Đ/c Nhị vụ, tay nghề 3/2023 Trình độ nghiệp Tháng 7 Nguyễn Thị Hà Đ/c Tuyết Đ/c Nhị vụ, tay nghề 3/2023 Trình độ nghiệp Tháng 8 Trương Thị Nhung Đ/c Tuyết Đ/c Hà vụ, tay nghề 3/2023 - Tổng số người được kiểm tra; 8/21 = 38,1%. Trong đó: Kiểm tra trình độ nghiệp vụ tay nghề: 6/8 = 75,0%; Kiểm tra việc thực hiện Quy chế chuyên môn: 2/8 = 25,0% Từ thực trạng về công tác kiểm tra nội bộ trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ và qua bảng số liêu trên cho thấy, nhà trường thực sự quan tâm đến công tác chuyên môn, xác định chất lượng giáo dục là nội dung cơ bản nhất trong các hoạt động nên đã tập trung vào nội dung kiểm tra trình độ nghiệp vụ, tay nghề của giáo viên nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ.
14. 14 Hình 1. Thảo luận xây dựng Kế hoạch kiểm tra nội bộ Để công tác kiểm tra nội bộ đạt hiệu quả cao cần tập trung vào các nguyên tắc cơ bản như sau: - Kiểm tra phải chính xác, khách quan đây là nguyên tắc hàng đầu của kiểm tra. Kết quả kiểm tra phải phản ánh đúng thực trạng về đối tượng kiểm tra. Tránh định kiến, suy diễn cũng như tránh làm hình thức, qua loa. - Kiểm tra phải có hiệu quả, kiểm tra không phải là “bới lông tìm vết”. - Kiểm tra phải có tác dụng đôn đốc thúc đẩy việc thực hiện được tốt hơn. Hình 2: Hoạt động dự giờ thăm lớp tại trường Tiểu học xã Nghĩa Thịnh
15. 15 Giải pháp thứ ba: Tăng cường công khai, minh bạch trong hoạt động kiểm tra Công khai kế hoạch kiểm tra nội bộ trong năm học là quy định bắt buộc, thể hiện sự dân chủ, minh bạch trong hoạt động của nhà trường. Khi kế hoạch được công khai, Ban kiểm tra nội bộ cũng như đối tượng được kiểm tra chủ động hơn, từ đó cũng xác định được những việc cần làm, cần chuẩn bị, cần thu thập. Có nhiều hình thức công khai Kế hoạch kiểm tra nội bộ như: phổ biến trong các cuộc họp Hội đồng sư phạm nhà trường, gửi file mềm trong nhóm Zalo cán bộ giáo viên, công khai trên Website của nhà trường để giáo viên có thể cập nhật và từ đó cũng có kế hoạch cho cá nhân riêng để hoàn thành và hoàn thành tốt nhiệm vụ. Việc công khai nhằm nâng cao tính minh bạch, phát huy tính dân chủ, tăng cường tính tự chủ và tự chịu trách nhiệm của nhà trường trong quản lý nguồn lực và nâng cao hiệu quả giáo dục. Từ việc công khai các nội dung kiểm tra, đối tượng kiểm tra đã giúp cho giáo viên xác định được nhiệm vụ trọng tâm bản thân cần trau dồi, cần rèn luyện. Cũng từ đó giáo viên đã lập cho mình kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao chuyên môn, đáp ứng được những yêu cầu về đổi mới giáo dục, đủ điều kiện thực hiện tốt, hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông mới. Giải pháp thứ tư: Lựa chọn đối tượng kiểm tra phù hợp với nội dung kiểm tra Trong công tác, mỗi giáo viên cùng lúc phải thực những nhiệm vụ thuộc các lĩnh vực khác nhau, những nhiệm vụ đó hoàn thành ở mức độ nào, hiệu quả đến đâu còn tùy thuộc vào năng lực, sở trường của mỗi cá nhân. Muốn phát huy được những mặt tích cực và khắc phục được những mặt hạn chế thì cán bộ quản lý phải phân loại, lựa chọn đúng đối tượng phù hợp với nội dung cần kiểm tra. Qua theo dõi hiệu quả của công việc của từng cá nhân, kết quả các mặt hoạt động của nhà trường, cán bộ quản lý cần nắm được cụ thể, tường tận về tay nghề, chuyên môn nghiệp vụ của mỗi giáo viên, nhân viên. Từ đó, lựa chọn đúng đối tượng kiểm tra phù hợp với nội dung kiểm tra như: Kiểm tra trình độ tay nghề, việc đổi mới phương pháp, việc đánh giá học sinh, hồ sơ sổ sách việc
16. 16 lựa chọn đúng đối tượng phù hợp với nội dung sẽ giúp đối tượng kiểm tra thay đổi, tiến bộ, thúc đẩy tinh thần tự học, tự bồi dưỡng. Nếu lựa chọn chưa đúng đối tượng và nội dung kiểm tra sẽ không tạo được động lực cho giáo viên học tập, bồi dưỡng, gây lãng phí thời gian, không đạt hiệu quả như mong muốn. Hình 3: Kiểm tra việc đổi mới phương pháp, hình thức dạy học
17. 17 Hình 4: Kiểm tra việc tổ chức hoạt động trải nghiệm Hình 5: Kiểm tra hoạt động thư viện
18. 18 Giải pháp thứ năm: Đổi mới phương pháp, hình thức kiểm tra Việc lựa chọn đúng phương pháp kiểm tra sẽ làm cho việc kiểm tra trở nên nhẹ nhàng, thoải mái, tự nhiên, không gây áp lực cho đối tượng kiểm tra, mối quan hệ giữa người kiểm tra và đối tượng kiểm tra trở nên thân thiện, cởi mở và thu thập được những số liệu khách quan, chân thực phản ánh đúng đối tượng kiểm tra. Từ đó giúp giáo viên tự xác định được nhiệm vụ của mình, phải học tập gì, bổ sung điều gì Cần sử dụng nhiều phương pháp kiểm tra khác nhau, tùy thuộc vào nội dung, mục đích, nhiệm vụ, thời gian, đối tượng và những tình huống cụ thể trong kiểm tra. Có những phương pháp sau: - Phương pháp quan sát: Trong kiểm tra, quan sát để thu thập các số liệu, các minh chứng. Ví dụ: Quan sát về hoạt động dạy của giáo viên, hoạt động học của học sinh, từ việc tổ chức hoạt động dạy đã tác động đến hoạt động học của học sinh như thế nào, tại sao Quan sát tinh thần, thái độ của đối tượng kiểm tra trong khi thực hiện nhiệm vụ, khả năng giải quyết công việc, xử lý tình huống; quan, sát hồ sơ, tài liệu Với phương pháp này cần có sự tinh tế, có kỹ thuật, có kỹ năng sư phạm. Việc quan sát một cách kỹ càng, tường tận, giúp cho cán bộ quản lý hiểu rõ hơn về các hoạt động diễn ra trong trường, nguyên nhân của những thành công, thất bại, những ý kiến đề xuất nhằm cải thiện công việc. - Phương pháp phân tích: Dựa vào những tài liệu, các loại sổ sách, các sản phẩm, kết quả, hiệu quả công việc người kiểm tra phân tích, nhìn nhận để xem xét, đánh giá về nội dung kiểm tra. - Phương pháp điều tra: Có thể điều tra trực tiếp qua phỏng vấn, trao đổi, trò chuyện hoặc qua phiếu. Muốn thực hiện tốt phương pháp này người kiểm tra phải có kỹ năng phỏng vấn sao cho cuộc phỏng vấn diễn ra như cuộc trò chuyện để từ đó thu thập được các thông tin cần thiết. Trong phỏng vấn, người kiểm tra cần phải lắng nghe, sử dụng câu hỏi mang tính gợi mở, dẫn dắt - Phương pháp tham gia trực tiếp các hoạt động giáo dục, người kiểm tra có thể tham gia trực tiếp các hoạt động như sinh hoạt chuyên môn, các hoạt động trong lớp, trong trường.